REOVIRUS infecties in
Nederland
P. Bastiaansen en Gerry M.
Dorrestein
(Gepubliceerd in de Parkieten Sociëteit januari 2007)
NB We hebben
inmiddels ook uitbraken in Midden Nederland, Friesland,
Groningen en Drenthe gediagnosticeerd. En vandaag (08-01-2007)
kwam ook een eerste geval binnen uit België.
INLEIDING
Op dit moment zien we dat er weer bij
diverse kwekers in Nederland het REOvirus, [Respiratory
(luchtwegen), Enteric(darmen) , Orphan] de kop opsteekt.
Hoewel het REOvirus een erg interessant virus is, daar er
mogelijkheden zijn dat juist dit virus de groei van tumorcellen
kan stoppen, is het op dit moment ook het virus wat vele
vogelliefhebbers slapeloze nachten bezorgt. In enkele weken tijd
kun je zomaar de helft tot 100% van je bestand verliezen.
REOvirussen komen voor bij vele diersoorten. Elke diersoort
heeft echter zijn eigen specifieke stam. Zo is het reovirus van
het paard niet besmettelijk voor een parkiet en die van een
papegaai weer niet voor de kat.
VOORKOMEN
Men vermoedt dat het virus jaren terug
Nederland binnen gekomen is met de import van een grote partij
grasparkieten.
Het virus is vooral in de herfst en wintermaanden actief. Sinds
2002 zien we jaarlijks rond oktober-november wel ergens enkele
uitbraken, plotseling grote sterfte van vogels welke niet met
medicijnen te stoppen is.
De soorten welke aangetast worden zijn erg verschillend maar het
is gezien bij o.a.
koningsparkiet (Alisterius amboinendis), pennant rosella
(Platycerus elegans), halsbandparkiet (Psittacula krameri),
cloncury (Barnardius barnardi macgillivrayi), Bourks parkiet
(Neophema bourkii) en andere Neophemas, , grasparkiet
(Melopsittacus undulatus), edelpapegaai (Ecletus roratus), en
diverse Amazone papegaaien.
Uit een onderzoek van drs. Judith M.A. van den Brand en anderen
(2006) bleek dat er alleen al in 2002 tot en met 2004 meer dan
80 uitbraken in Nederland vastgesteld zijn (zie bijgevoegde
kaart van Nederland)
KLINISCHE VERSCHIJNSELEN
Verschijnselen welke we aan kunnen treffen
bij dieren die besmet zijn met het REOvirus zijn afhankelijk van
de diersoort en het type van het virus
Zo zien wij bij de mens vnl. klachten als hoesten, verkouden
zijn. De meeste mensen zijn wel eens besmet door een reovirus en
hebben hier dan ook antistoffen tegen.
Bij de kat zien we ook vooral verschijnselen zoals niezen, iets
wat op niesziekte kan lijken.
Bij muis en rat zien we nogal eens een ontsteking van de
hartspier optreden (myocarditis)
Kalkoenen en kuikens hebben vaak weer te maken met pees
problemen (tendovaginitis). De kuikens lopen minder en blijven
vaak op hun hakken zitten groeien niet meer, worden mager en
sterven uiteindelijk.
Verschijnselen welke we aan kunnen treffen
bij onze parkieten en papegaaien welke besmet raken met het
reovirus zijn:
Depressiviteit, ze stoppen met eten, krijgen een groenige gelige
te dunne ontlasting uiteindelijk met bloed erbij (omdat ze enkel
dagen niet gegeten hebben) en worden heel sloom/traag. Het zijn
vrij algemene en zeker geen specifieke ziekteverschijnselen
welke we ook kunnen zien bij vogels die besmet zijn met andere
ziekten zoals Pacheco's disease of Papegaaienziekte (chlamydia).
Soms kunnen de vogels als secundaire complicatie
ademhalingsproblemen krijgen.
Het reovirus tast het immuunsysteem (milt, lever) van de vogel
aan wat vervolgens leidt tot weerstandsvermindering en
functieverlies van de lever en uiteindelijk een enorme sterfte
in het vogelbestand van een kweker. De sterfte kan in enkele
weken oplopen van 10 tot 100%.
Daarom is het dan ook altijd te adviseren
om bij sterfte, sectie op je dode vogels te laten doen om zo
achter de doodsoorzaak te komen.
De overdracht van het virus gaat door direct of indirect contact
vooral via de ontlasting van besmette vogels, via speeksel en
ontlasting indrinkwater en waarschijnlijk moet ook de weg via
gedroogde ontlasting als stofdeeltjes in de lucht niet
onderschat worden.
Bij kippen vindt er ook een belangrijk deel van de overdracht
plaats via het ei. Bij onze parkieten en papegaaien is daarvan
nog niets bekend
SHOWS / BEURZEN
Het organiseren van beurzen en vogelshows
in een regio waar het virus actief is, zien we dan ook als een
ernstig risico. Daarom zijn in de regio West Brabant de
tweejaarlijkse vogelshow alsmede enkele vogelbeurzen afgelast.
Het verdient uiteraard altijd aanbeveling om goede hygiënische
maatregelen in acht te nemen ook in gebieden waar geen sterfte
van parkieten of papegaaien is geconstateerd. Te denken valt aan
desinfectie matten bij de ingang en kooien na elke show/beurs
schoonmaken en desinfecteren.Daarnaast is het natuurlijk
belangrijk dat ook alle vogels bij binnenkomst gecontroleerd
worden.
In gebieden waar geen sterfte door een besmettelijke ziekte
geconstateerd is, is het niet nodig om shows en beurzen om deze
reden niet door te laten gaan. Wel is het belangrijk om de
hygiëne maatregelen in acht te nemen. Verder is het altijd erg
belangrijk de vogels die thuiskomen na een show of vogels die
van een beurs komen, thuis enige weken apart van de andere
vogels te houden quarantaine). Deze vogels worden dan pas
verzorgd als de "eigen" vogels eerst verzorgd zijn.
.
INCUBATIE
Een incubatietijd wil niets anders zeggen
dan de tijd die zit tussen het besmet raken en ziek worden van
de vogels. Voor Reovirus is deze tijd erg kort. Twee tot 9 dagen
na een besmetting kan een vogel al ziek worden. Nieuwe
virusdeeltjes kunnen al 24 tot 48 uur na een besmetting
uitgescheiden worden via de ontlasting.
DRAGERS
Onder dragers verstaan wij dieren die zelf
niet ziek zijn maar wel het virus bij zich dragen en dit nog uit
kunnen scheiden zodat andere vogels zich weer kunnen besmetten.
Of er dragers zijn van het agressieve type REOvirus waar we nu
mee te maken hebben lijkt niet waarschijnlijk, gezien de grote
aantallen vogels welke sterven bij een besmetting, maar het mag
niet uitgesloten worden.
Er is echter voor parkieten en papegaaien nog geen test
ontwikkeld om dragers of vogels, die een infectie doorgemaakt
hebben en antistoffen bij zich dragen, op te sporen. Wel wordt
daar op dit moment aan gewerkt.
Hoewel het virus zich zeer snel en
agressief uitbreidt onder een bestand vogels, zullen er altijd
vogels zijn die op de een of andere manier weerstand opbouwen,
of in het verleden opgebouwd hebben, tegen dit virus. Zij worden
dan niet of minder ziek maar dankzij de opgebouwde antilichamen,
afweerstoffen, kunnen zij een infectie overleven.
SECTIE BEELD
Op sectie valt ons meestal een vogel op
die normaal in de veren en in vrij goede conditie is, er zit nog
vet op het hart en in de buik. Pas als de vogels enkele dagen
ziek geweest zijn zien we dat het vet verdwijnt en de
borstspieren ingevallen zijn. De milt is meestal rood, vergroot
en stevig met necrosehaardjes. De lever heeft de normale grootte
meestal met veel kleine necrose haardjes. De darmen zijn vaak
hyperemische (rood) of bevatten een wat gassige lichtgroene tot
gele inhoud. De urine is vaak geel-groen van kleur. De andere
organen zoals nieren en longen zijn meestal niet zichtbaar
aangetast.
Door een microscoop kunnen we in dunne plakjes weefsel zien dat
er in de milt vrijwel geen levende cellen meer te vinden zijn en
dat in lever en nieren vaak veel dode cellen worden
aangetroffen.
Vanwege de verminderde weerstand en het stoppen met eten kunnen
we als extra complicatie een bacteriële darmontsteking of een
bloederige darmverandering aantreffen.
BESTRIJDING
Er zijn geen medicijnen beschikbaar om
vogels welke geïnfecteerd zijn met het virus succesvol te
behandelen. De beste oplossing zou een preventieve vaccinatie
zijn, alleen zoals zo vaak als het om parkieten en papegaaien
gaat laat de industrie het afweten. Waarom is er wel een
vaccinatie tegen het reovirus bij kippen maar niet tegen het
reovirus bij parkieten en papegaaien? We hebben dit eerder
gezien bij Paramyxovirus (draainekziekte), PBFD (bek en
vederrot) en Polyomavirus bij papegaai-achtigen. Dit komt
waarschijnlijk omdat er te weinig interesse en vraag is vanuit
de parkietenwereld en de productie en registratie van een vaccin
een erg kostbare en tijdrovende zaak is.
Het virus is erg stabiel, kan zelfs een pH van 3 doorstaan. Ook
formaldehyde, quaternaire ammonia verbindingen verwarmen tot 60
graden is onvoldoende om het te doden. Het is vooral extreem
stabiel in besmet organisch materiaal zoals ontlasting.
Gelukkig zijn er wel een aantal middelen
waar we, na onze hokken eerst goed schoongemaakt te hebben, mee
kunnen desinfecteren. Ik noem er een paar:
- Virkon -S (verkrijgbaar in België)
- D-50
- Een zeer efficiënte methode is ook om de hokken met brander
schoon te branden
- Direct zonlicht
In de literatuur wordt ook beschreven dat
chloorhexidine 4 ml door een liter drinkwater een bescherming
zou kunnen geven.
QUARANTAINE
Het apart houden van vogels die uit het
hok geweest zijn of nieuwe vogels kan de besmetting van het
eigen bestand voorkomen. Besluit men na een uitbraak weer met
nieuwe vogels te beginnen dan rijst de vraag wanneer kan ik weer
veilig nieuwe vogels in mijn bestand plaatsen. Exacte gegevens
zijn er niet bekend maar men moet eerst geruime tijd geen dode
vogels meer gehad hebben; 3 maanden lijkt een veilige marge.
Daarnaast moet men, zoals gezegd, de vogels altijd eerst in
quarantaine gehouden hebben. Ook hier is geen bepaalde tijd voor
te geven maar je moet toch wel denken aan 5-6 weken. Een tijd
waarin men de vogels goed kan observeren, zien dat ze in goede
conditie blijven en ruimschoots kan laten testen op diverse
ziektes. Jammer genoeg nog niet op reovirus.
UITBRAAK IN NOORD BRABANT en UTRECHT
Op dit moment blijken Noord Brabant en
Utrecht door een erg agressieve stam van het REOvirus getroffen
te zijn. Er zijn diverse kwekers die meer dan de helft van hun
vogels in een zeer korte tijd (enkele weken) verloren hebben.
Met name de grote Australische parkieten zijn erg gevoelig voor
deze stam. Tot nu toe zijn bij deze uitbraak geen grote
papegaaien getroffen. Hoewel het beeld soms erg lijkt op
papegaaienziekte is tot nu toe slechts in één bestand naast het
reovirus ook papegaaienziekte gevonden. Bij alle andere
uitbraken was de test op papegaaienziekte negatief.
P. Bastiaansen
.....................................................Gerry
M. Dorrestein
Dierenkliniek De Baronie
....................................Pathologie
Laboratorium NIOVBD
Beeksestraat 60b
.................................................Wintelresedijk
51
4841 GD Prinsenbeek
.........................................5507 PP
Veldhoven
076 - 5415030
......................................................www.noivbd.nl
Een gevaarlijke tijd voor gezelschapsvogels!
Gerry M. Dorrestein, diagnostisch
laboratorium NOIVBD, Veldhoven
De winterperiode en speciaal de tijd rond
kerst en nieuwjaar is voor vogels in huis een gevaarlijke tijd.
Het hier beschreven voorval heeft te maken met het plaatsen van
een nieuwe gevelkachel in een volière. Maar ook het bereiden van
de feestmaaltijden met minimale ventilatie geven speciaal in
deze koude periode elk jaar weer zeer regelmatig slachtoffers.
In dit specifieke geval gaat het om een kweker van
dwergpapegaaitjes (Agapornis sp en Forpus sp.). Deze
kweker heeft een volière van 5 x 3 meter met daarin vaste kooien
van 125 x 60 x 60 cm. In totaal waren er op het moment van de
problemen 26 vogels aanwezig.
Rond 7 december '05 heeft de kweker door een erkende
installateur zijn verouderde gevelkachel laten vervangen door
een nieuw model Pelgrim. Nadat de kachel was aangesloten heeft
de monteur de kachel even kort (misschien een minuut) als test
voluit laten branden en daarna de kachel teruggezet op de
waakvlam. Na ongeveer 30 minuten gaat de kweker kijken in de
volière en ziet dat er 2 vogels dood zijn. Omdat verder alles er
goed uitzag werd er niet direct aan de nieuwe kachel gedacht.
Toen de man een uur later weer in de volière kwam lagen er weer
dode vogels en zaten er enkele vogels op de bodem van de kooi en
waren zeer benauwd. Nu heeft de kweker de waakvlam uitgedaan,
alle ramen opengezet en de zieke vogels naar buiten gebracht.
Ondanks het openzetten van de ramen kwamen er toch weer nieuwe
vogels bij die plotseling ziek werden (ernstig benauwd) en
binnen een half uur dood waren. De laatste vogel werd nog ziek
ongeveer 3 uur nadat de kachel was uitgezet en ook deze vogel
ging dood. In totaal zijn er in verloop van 4 uur 11 vogels
gestorven terwijl de kachel maar 1 uur op de waakvlam gestaan
had. Daarna zijn er geen nieuwe slachtoffers geweest.
De volgende dag werden mij 4 dode vogels aangeboden voor
onderzoek. De diagnose voor deze vogels was bij alle vier
hetzelfde: een acute hemorrhagische tot fibrineuze pneumonie
(zie foto).
Aan de andere organen werden geen
afwijkingen gevonden die deze plotselinge sterfte konden
verklaren.
De kachel is teruggehaald door de installateur en er is contact
gezocht met de firma Pelgrim. Er zitten in de kachel geen
Teflon®-achtige producten verwerk en de "lakken" zijn tot 1200oC
getest op hittebestendigheid. De enige verklaring zou een
poeder-coating zijn die niet op hitte getest is.
Commentaar
Dit beeld doet erg denken aan een
Teflon® vergiftiging. Deze vergiftiging zien we speciaal in
deze tijd van het jaar als het huis goed afgesloten is tegen de
winterkoude en de ventilatie in huis vaak gebrekkig is. De
Teflon vergiftiging of beter polytetrafluoroethlyene (PTFE)
vergiftiging wordt veroorzaakt door een "gasachtige" verdamping
van een oververhitte "antiaanbaklaag". Het merk Teflon is in
deze niet de enige schuldige. Ook andere merken kunnen bij
oververhitting dezelfde problemen geven. We hebben de problemen
ook gezien bij andere apparatuur, w.o. een haarföhn, waarin PTFE
is verwerkt dat oververhit kan worden. Meestal betreft het een
pan die op het vuur staat en vergeten wordt en dan aanbrandt.
Voor de mens en andere zoogdieren is de concentratie van gas die
ontstaat ongevaarlijk.
De symptomen die meestal bij vogels gezien worden zijn
(letterlijk) van hun stokje vallen of dik zitten met ernstige
ademhalingsproblemen gevolgd door sterfte.
Maatregelen die genomen moeten worden
zijn:
- Draai de warmtebron uit en breng de
pan naar buiten, weg van de huisdieren.
- Zet ramen en deuren open en zorg voor
volop ventilatie.
- Breng de vogels die nog niet ziek
zijn naar een andere ruimte of naar buiten. Het is meestal
te laat ..voor de vogels die al
benauwd zijn.
- Als er zieke, maar nog levende vogels
zijn, plaats deze in een zuurstofkooi. Omdat er sprake is
van irritatieoedeem en bloederige veranderingen wordt een
diureticum aanbevolen om het vocht uit de longen versneld af
te voeren.
Als preventieve maatregel geld hier dat er
geen vogels in de keuken gehouden moeten worden tijdens het
koken en dat pannen met antiaanbaklaag niet te heet mogen
worden.
Gerry M. Dorrestein
Diagnostisch Laboratorium NOIVBD
Te allen tijde bereikbaar via 06 1105 7602
info@NOIVBD.nl
www.NOIVBD.nl
Terug naar
vogelziektes
|
