Papegaaienziekte is een ziekte waar iedere
vogelliefhebber, en met name mensen die kromsnavels houden, bang voor
zijn. Niet alleen omdat de ziekte snel dodelijk
kan zijn voor met name papegaaiachtigen, maar ook omdat papegaaienziekte
(psittacose) besmettelijk is voor mensen! Papegaaienziekte wordt
veroorzaakt door een soort bacterie: Chlamydia psittaci. Inmiddels is
deze ziekteverwekker omgedoopt tot Chlamydophilia. Van deze
ziekteverwekker zijn verschillende stammen bekend. De meeste stammen
veroorzaken een ontsteking van de luchtwegen.
Bij papegaaien en parkieten uit zich dat in eerste instantie in een
ontsteking van het oogslijmvlies (vaak maar van één oog). Dit irriteert
het dier en hij zal dat oog dichtknijpen: het dier zit permanent te
knipogen. Enkele uren tot dagen later, zal het dier ineens zeer ziek
worden, stoppen met eten, bol gaan zitten en gele tot felgroene
ontlasting produceren. Als er niet snel ingegrepen wordt, zal het dier
binnen enkele dagen (soms zelfs binnen 1 dag) overlijden.
Andere stammen van de papegaaienziektebacterie tasten met name de lever
aan. Deze vorm van papegaaienziekte is moeilijk te herkennen. De dieren
zijn ziek en willen niet goed eten. Pas in een (te) laat stadium van de
ziekte gaan de dieren geelzucht vertonen: het urinedeel van de mest, dat
normaal krijtwit is, wordt geel.
De diagnose kan op verschillende wijzen gesteld worden:
- kleuring van een ontlastingsmonster (snelle uitslag maar ongevoelige
test)
- Elisa test op een cloaca uitstrijkje (snelle uitslag en gevoeliger
test)
- PCR reactie op een cloaca of ooglid uitstrijkje (tragere uitslag maar
zeer gevoelig)
- of één van bovenstaande testen op lever of miltweefsel van een
overleden dier.
Bij sectie van dode vogels valt de enorme milt en leverzwelling zwelling
op. Soms zijn ook longontstekingen en ooglidontstekingen aanwezig.
Hoewel de aanwijzingen bij sectie flink in de richting van
papegaaienziekte kunnen wijzen, is de diagnose is niet met zekerheid
zonder nader laboratorium onderzoek (microscoop, Elisa, PCR) met enige
zekerheid te stellen. Zo kunnen ook polyoma of circo virusinfecties
lever en miltzwellingen geven.
Papegaaien zijn het beste te behandelen met injecties met een
antibioticum (doxycycline). Deze injecties hebben zeer snel effect:
binnen 24 uur knapt de papegaai in het algemeen weer op. Ongeveer 24 uur
na de eerste injectie zijn de dieren niet meer besmettelijk voor andere
dieren en mensen, maar tot die tijd moeten zij in quarantaine gehouden
worden. Deze injecties moeten wekelijks herhaald worden (6 maal) totdat
alle ziekteverwekkers uit het lichaam verdwenen zijn. Kleinere
kromsnavels zoals bourkes, grasparkieten etc. kunnen met doxycycline
geïmpregneerd zaad behandeld worden of een drinkwater kuur met
doxycycline krijgen. Andere tetracyclines als chloortetracycline en
oxytertracycline zijn minder werkzaam..
Kleine kromsnavels als grasparkieten, agaporniden e.d. worden gedurende
42 dagen behandeld met een met chloortetracycline (CTC) of doxycycline
(DC) geïmpregneerd zaadmengsel dat gewoonlijk bestaat uit 85% gepelde
milletzaad, 10% gepelde en gebroken haver en 5% gepelde
zonnebloempitten. Tijdens de kuur dient men bijzondere aandacht te
schenken aan de verzorging, omdat de vogels dan extra bevattelijk zijn
voor infecties met schimmels. Het verdient aanbeveling tijdens de
behandelingsperiode dagelijks een multivitaminepreparaat aan het
drinkwater toe te voegen teneinde de negatieve bijwerkingen van de
tetracycline af te zwakken en de natuurlijke weerstand van de vogels te
ondersteunen. Tijdens de behandeling geen grit of kalk verstrekken omdat
dit met name de chloortetracycline nagnoeg onwerkzaam maakt. Het
regelmatig reinigen en desinfecteren van het vogelverblijf met een
ammoniumprodukt, als Halamid, draagt bij de smetstof uit te schakelen en
herbesmetting te voorkomen. Draag een goed mondmasker en ventileer
flink: de kans op besmetting van de vogelhouder door het inademen van
stof bij flink vegen in een afgesloten ruimte zijn hoog!
Bij mensen openbaart papegaaienziekte zich als een soort griep:
hoofdpijn, koorts en/of spierpijn zijn allemaal symptomen die kunnen
duiden op papegaaienziekte.
Bij een gewone griep verminderen de ziekteverschijnselen na ongeveer 3
dagen. Bij papegaaienziekte blijft met name de koorts hoog en krijgen de
mensen een benauwd of kortademig gevoel als gevolg van de erbij
optredende longontsteking. Papegaaienziekte is zeer goed te behandelen,
als er maar op tijd ingegrepen wordt. Dit geldt met name voor mensen:
vaak wordt de juiste behandeling bij mensen laat gestart omdat artsen de
ziekte niet goed herkennen. Voor het aantonen van papegaaienziekte dient
de arts 2x bloed af te nemen met een tussentijd van 14 dagen, tenzij het
eerste bloedmonster al een zeer hoge titer tegen Chlamydophilia
vertoond.
De ziekte wordt meestal binnengehaald in een vogelbestand door de
aankoop van volkomen gezond ogende maar desondanks besmette dieren die
verder (lang) symptoom vrij zijn of kunnen blijven. Daarom is een
quarantaine (isolatie) periode van 2-3 weken voor besmette vogels sterk
aan te raden. Door de stress van de verhuizing kunnen dragers alsnog
ziek worden. Bij quarantaine blijven de problemen dan tot slechts 1
vogel beperkt. Of beter is het om elke aankoop standaard te laten testen
op de aanwezigheid van chlamydia. Een investering van ca. 40 tot 50 euro
voor een test is dan een prima verzekering tegen het risico van vele
doden en duizenden euro's schade bij een uitbraak in het hele bestand.
Nog afgezien van de gezondheidsrisico's voor de vogelhouder en zijn
gezinsleden.
|